คอลัมภ์ : การเมือง : ทัศนะวิจารณ์
เมื่อวันที่ 25-27 กรกฎาคมที่ผ่านมา มีการประชุมที่ใหญ่มากระหว่างนักธุรกิจจีนและไทย ที่พัทยา โดยเป็นการร่วมมือระหว่างสมาคมนักธุรกิจของไทย คือ สมาคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจไทย-จีน และสมาคมนักธุรกิจของจีน ชื่อ สมาคมนักธุรกิจยอดเยี่ยมเชื้อสายจีนทั่วโลก
จุดที่ทำให้การประชุมครั้งนี้เป็นที่สนใจมาก เพราะมีผู้ร่วมประชุมระดับนายหลิว หยง ห่าว (Liu Yonghao) ซึ่งประธานกลุ่มธุรกิจ New Hope Group ที่มีฐานอยู่ที่เมืองเฉิงตู่ มณฑลเสฉวน และเติบโตขึ้นมาจากธุรกิจอาหารสัตว์ ตัวนายหลิว หยงห่าว เองเป็นหนึ่งในพี่น้องตระกูลหลิว ที่นิตยสาร Forbes จัดให้เป็นคนที่รวยที่สุดของจีนในปี 2001
เมื่อเสร็จสิ้นงาน รมว. อุตสาหกรรม ได้สรุปการประชุมครั้งนี้ว่ามีการจับคู่เจรจาทางธุรกิจได้ถึง 53 คู่ คิดเป็นมูลค่าการลงทุนถึง 6,200 ดอลลาร์ หรือ 211,000 ล้านบาท และในจำนวนนี้ มีการลงนามบันทึกข้อตกลง (MOU) ไปแล้ว 9 คู่ โดยคู่ที่คนจับตามองมากที่สุด คือ คู่ของสหฟาร์มกับ New Hope Group โดย New Hope Group จะนำเงิน 7,000 ล้านบาท เพื่อเข้ามาลงทุนร่วมกับสหฟาร์ม ซึ่งจะทำให้สหฟาร์มมีกำลังการผลิตเพื่อส่งออกไก่แปรรูปเพิ่มขึ้นเป็น 1,000,000 ตัวต่อวัน เพิ่มจากปัจจุบันที่มีกำลังการผลิต 500,000 ต่อวัน
ข่าวนี้นับว่าเป็นเรื่องน่ายินดีต่อเศรษฐกิจไทย ที่จีนจะเข้ามาลงทุนในไทยมากขึ้น เพราะเมื่อเงินลงทุนเข้ามาก็เกิดการจ้างงาน เมื่อคนงานท้องถิ่นมีรายได้ก็จะเกิดการใช้จ่ายซึ่งช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจในประเทศ
ผมวิเคราะห์ว่าการที่เกิดการเจรจาใหญ่ๆ เช่นนี้ได้ น่าจะเป็นเพราะส่วนหนึ่ง คือ รัฐบาลจีนสนับสนุนให้นักธุรกิจไปลงทุนในต่างประเทศด้วย ทั้งที่ปกติรัฐบาลน่าจะส่งเสริมให้นักธุรกิจลงทุนในบ้านตนเอง แต่รัฐบาลจีนมีแรงจูงใจอันใดที่จะส่งเสริมให้นักธุรกิจไปลงทุนต่างประเทศ
จริงๆ แล้ว การลงทุนต่างประเทศของนักธุรกิจของจีน มิได้ให้ประโยชน์แก่ตัวนักลงทุนเองเท่านั้น แต่ยังส่งผลดีต่อภาพรวมการส่งออกของจีนด้วยทางอ้อม ผ่านการที่ช่วยทำให้ค่าเงินหยวนของจีนไม่แข็งค่าเกินไป
เราคงทราบกันว่าในการเติบโตอย่างรวดเร็วของจีนนั้น ตัวจักรสำคัญ คือ การส่งออกที่เติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ในอีกด้านหนึ่งการส่งออกที่เติบโตอย่างรวดเร็ว ก็ทำให้จีนมีดุลการค้าเป็นบวกอย่างมหาศาลด้วย ซึ่งดูเผินๆ ก็เหมือนน่าจะดี แต่การเกินดุลการค้ามากมายเช่นนี้ หากรัฐบาลจีนไม่จัดการอะไร สุดท้ายก็จะทำให้ค่าเงินหยวนของจีนแข็งค่าเรื่อยๆ เช่นเดียวเหมือนกับค่าเงินบาทของไทยที่แข็งค่าขึ้นในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา
ที่ผ่านมา รัฐบาลจีนแก้ป้องกันค่าเงินหยวนแข็ง จากการที่มีเงิน “ไหลเข้า” ประเทศจีนมากโดยการให้เงิน “ไหลออก” ผ่านการซื้อพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐจำนวนมหาศาล แต่อย่างที่ทราบกันดีว่า ปัจจุบันเครดิตและความน่าเชื่อถือของสหรัฐต่ำลง เพราะทั้งวิกฤติเศรษฐกิจและการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดมหาศาล หากรัฐบาลจีนยังคงแทรกแซงให้เงิน “ไหลออก” โดยวิธีการซื้อพันธบัตรสหรัฐจำนวนมากเช่นเดิม ก็อาจเป็นความเสี่ยงของประเทศได้
ดังนั้น ผมจึงมองว่าหากรัฐบาลจีนมีแรงจูงใจ ที่จะส่งเสริมให้นักธุรกิจจีนมาลงทุนในประเทศต่างๆ รวมทั้งไทย เพราะนโยบายดังกล่าวเกิดประโยชน์ต่อทุกฝ่าย ประเทศไทยก็ได้เงินลงทุนจากต่างชาติ นักธุรกิจไทยก็มีเงินทุนเพื่อขยายธุรกิจได้ นักธุรกิจจีนก็ได้ผลตอบแทนที่ดี และเศรษฐกิจมหภาคของจีนก็ได้ผลดีทางอ้อมผ่านการรักษาค่าเงินหยวนมิให้แข็งไป
ผมคาดการณ์ว่า กระแสการลงทุนจากจีนเข้ามาไทยไม่ใช่จะมีเพียงเท่านี้ ผมคาดว่านักธุรกิจจีนน่าจะสนใจที่จะเข้ามาลงทุนในไทยเรื่อยๆ และรัฐบาลจีนก็น่าจะส่งเสริมมากขึ้นเรื่อยๆ เมื่อมีกระแสของผลประโยชน์ที่กำลังจะไหลมา คำถามก็คือ แล้วรัฐบาลไทยควรทำอะไรบ้าง ถึงแม้ประเทศไทยจะดูน่าลงทุน เพราะไทยมีจุดแข็งที่ภาคเกษตรและยังมีโครงสร้างพื้นฐาน โดยเฉพาะระบบทางหลวง (highway) ที่ดี แต่ผมมองจุดที่รัฐบาลต้องเตรียมตัว เพื่อให้สามารถรองรับประโยชน์จากการลงทุนของจีนที่กำลังจะมาดังนี้
ประการแรก นักลงทุนของจีนเหมือนนักลงทุนชาติอื่น ที่กลัวการไม่มีเสถียรภาพของการเมืองไทยที่อาจส่งผลให้เกิดความไม่มีเสถียรภาพของนโยบายด้วย ถ้ารัฐบาลแก้จุดคานงัดอันนี้ไม่ได้ ประเทศจะเดินไปไหนไม่ได้เลย
อีกประการ คือ ผมคิดว่าการสอนภาษาต่างประเทศในระบบการศึกษาของไทยยังปรับตัวไม่ทันเพราะภาษาเป็นปัจจัยที่สำคัญมากในการสื่อสาร แม้ปัจจุบันภาษาจีนจะเป็นที่นิยมมากขึ้น แต่ก็ยังถือว่าในประเทศไทยมีผู้รู้ภาษาจีนน้อยอยู่ เพราะระบบการสอนภาษาของไทยนั้นไม่ตอบสนองความต้องการทางเศรษฐกิจ อาทิเช่น หลักสูตรของการเรียนสายศิลป์-ภาษา นั้น ยังมีลักษณะอนุรักษนิยม คือ มักจะให้นักเรียนเรียนภาษาฝรั่งเศส หรือภาษาเยอรมัน ซึ่งปัจจุบันถือว่ามีคุณค่าทางเศรษฐกิจน้อย
หากเราคิดในเชิงเศรษฐกิจ การสอนภาษาต่างประเทศ ควรสนับสนุนการสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจด้วย ซึ่งผมคิดว่ามี 4 ภาษาที่ต่อไปควรมีการเรียนการสอนให้มากขึ้น เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการค้าและการลงทุนของไทย นั่นคือ ภาษาจีน ภาษาอินเดีย ภาษารัสเซีย และภาษาโปรตุเกส (ประเทศบราซิล) เนื่องจาก 4 ประเทศนี้มีขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ และในอนาคตประเทศไทยจะต้องติดต่อกับ 4 ประเทศนี้เพิ่มขึ้นแน่นอน เมื่อโลกหมุนเร็ว เราก็ต้องเดินให้เร็วขึ้นครับ
?
ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์
นักวิชาการอาวุโส มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
kriengsak@kriengsak.com, https://www.kriengsak.com