นิตยสารแม่และเด็ก
คอลัมน์ ครอบครัวสุขสันต์
…หนุ่มราชภัฏเครียด! โดนแม่ด่าติดเกม ยิงขมับดับ?..
?อุทาหรณ์! หนุ่มเล่นเกมทั้งวันทั้งคืน จนตายคาคอม…..
….แพทย์ห่วงเด็กยุคดิจิตอล เป็นโรคคอมพิวเตอร์วิชั่นซินโดรม…
…เด็กติดเกมคลั่ง! ใช้มีดฟันหัวตำรวจยับ หลังเข้าห้ามทัพไม่ให้ทะเลาะกับปู่..
อ่านข่าวเกี่ยวกับ ?เด็กติดเกม? ที่พบเห็นบ่อย ๆ เหล่านี้แล้ว คงทำให้ผู้ปกครองต่างสะเทือนใจและไม่อยากให้เกิดขึ้นกับบุตรหลาน หรือคนในครอบครัวของเราอย่างแน่นอน
จากการสำรวจโดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดร่วมกับสถาบันสุขภาพจิตและวัยรุ่น กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข เก็บข้อมูลเด็กและเยาวชนกลุ่มตัวอย่าง 2 หมื่นคนทั่วประเทศ ระหว่างเดือนมี.ค.-มิ.ย.2556 ที่ผ่านมา พบว่า ในจำนวนนี้ เป็นเด็กติดเกม ร้อยละ 15 เด็กกลุ่มนี้จะมีพฤติกรรมก้าวร้าว รุนแรง เมื่อถูกห้ามไม่ให้เล่นเกม จนถึงขั้นทำร้ายพ่อแม่ผู้ปกครอง มีพฤติกรรมหนีเรียน มีปัญหาการเรียนตกต่ำ เก็บตัวอยู่บ้านเพื่อเล่นเกม ไม่นอนในเวลากลางคืน ไม่เข้าร่วมกิจกรรม อารมณ์แปรปรวนง่าย
เด็กที่เข้าข่ายติดเกมรุนแรง จำเป็นต้องเข้าบำบัดรักษา ซึ่งปัจจุบันเด็กที่จะเข้ามารักษายังมีจำนวนน้อยมาก เฉลี่ยปีละ 30-40 คนเท่านั้น
ในความเป็นจริง หากพิจารณาด้วยใจเป็นธรรม ในมุมหนึ่ง เกมสำหรับเด็ก ๆ นั้น มีหลายเกมที่เป็นประโยชน์ เช่น เกมบันไดงู เกมเศรษฐี เกมโดมิโน หมากรุก ฯลฯ ในอดีตการเล่นเกม จะต้องมีคนเล่นด้วยกันอย่างน้อย 2 คนขึ้นไป และมีอุปกรณ์ประกอบการเล่น บ้างก็ทำขึ้นมาเอง หรือซื้อหามา การเล่นเกมจึงเป็นการฝึกทั้งไหวพริบ การได้ปฎิสัมพันธ์กับคนอื่น การเรียนรู้จักแพ้รู้ชนะ ตลอดจนให้ความสนุกสนานเพลิดเพลิน เป็นการผ่อนคลายความเครียดจากภาระหน้าที่การงาน ถือเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์อย่างหนึ่ง
ในส่วนของเกม online แม้ได้ฝึกฝนทักษะ ไหวพริบต่างๆ เช่นเดียวกับ เกมธรรมดา ก็จริง หากมีความแตกต่างกันที่ขาดการปฎิสัมพันธ์กับผู้อื่น เป็นการจดจ่อเล่นกับอุปกรณ์เพียงอย่างเดียว หากแพ้ในเกมสามารถเริ่มต้นใหม่ได้ ทำให้เด็กขาดการเรียนรู้จักแพ้ชนะซึ่งถือเป็นการพัฒนาทางด้านอารมณ์และสังคมของเด็กที่สำคัญยิ่ง
สภาพสังคมที่เปลี่ยนไป จากที่ในอดีตจะมีเด็กในหมู่บ้านออกมาเล่นด้วยกันเป็นกลุ่มใหญ่ ก่อให้เกิดการพัฒนาทักษะทั้งทางร่างกาย อารมณ์ สังคมต่อตัวเด็ก แต่ปัจจุบันอัตราการเกิดของเด็กน้อยลง แต่ละครอบครัวมีบุตรเพียงครอบครัวละ 1-2 คน หรือบางครอบครัวไม่มีเลย สังคมที่ต่างคนต่างอยู่ พ่อแม่ไม่กล้าปล่อยลูกออกมาเล่นนอกบ้านเพราะเกรงว่าจะได้รับอุบัติเหตุ หรือถูกลักพาตัวไป รวมถึงการไม่มีการคบหาสมาคมกับเพื่อนบ้าน ตลอดจนพ่อแม่ต้องทำงานเพื่อหารายได้มาให้เพียงพอกับค่าใช้จ่ายในครอบครัว ทำให้เด็กมีแนวโน้มที่จะต้องเล่นคนเดียวสูงขึ้น
การเล่นเกม online จึงเข้ามามีบทบาทในการเป็นเพื่อนของลูกแทน หลายครอบครัวยอมรับว่า ไม่มีเวลาเล่นกับลูกเนื่องจากภาระหน้าที่การงานมีมาก จำเป็นต้องซื้อไอแพดไอโฟนให้ลูกเล่นแทน หรือหลายท่านก็มีความคิดว่าควรให้ลูกได้เล่นเกมเพื่อฝึกทักษะของเด็กบ้าง เป็นต้น
ปัญหาจึงไม่ใช่เรื่องการเล่นเกม online แต่ปัญหาคือ การที่เด็กเล่นเกมมากเกินไป หรือ เล่นเกมที่ไม่เหมาะสม ซึ่งทำให้เกิดการหมกหมุ่น เกิดผลเสียมากกว่าผลดีต่อเด็ก ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ของผู้ปกครองที่ต้องตระหนักและมีแนวทางการดูแลบุตรหลานให้เด็กได้รับประโยชน์จากการเล่นเกม และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างเหมาะสม
จัดสรรเวลาเจาะจงเพื่อทำกิจกรรมร่วมกับลุก พ่อแม่ควรจัดสรรเวลาคุณภาพให้แก่ลูก ในการทำกิจกรรมในครอบครัวร่วมกัน อาจหมายถึงการใช้เวลาเล่นเกมกับลูก และพูดคุยตามความสนใจของลูก ซึ่งเป็นการเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีในครอบครัวอยากฝากถึงผู้ปกครองทุกท่านว่า แต่ละช่วงชีวิตของเด็กถือเป็นโอกาสทองที่ผู้ปกครองสามารถพัฒนาศักยภาพของเด็ก การใส่ค่านิยมที่ถูกต้องดีงามให้แก่เขา รวมถึงเป็นการสร้างสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างผู้ปกครองกับเด็ก ซึ่งสิ่งเหล่านี้เงินไม่สามารถซื้อหามาได้ ผ่านไปแล้วผ่านไปเลย และงอกงามเมื่อเขาก้าวเข้าสู่วัยรุ่น ถึงเวลานั้นอาจจะ ?สายไปเสียแล้ว? ที่จะพร่ำสอนเขาก็เป็นได้
จัดหาเกมที่เหมาะสมกับวัยของลูก พ่อแม่ควรมีส่วนเป็นผู้คัดสรรและกลั่นกรองเกมที่ดี ที่ช่วยพัฒนาทักษะการคิด ความสร้างสรร ฝึกฝนจินตนาการ เสริมความรู้แก่เด็ก เป็นต้น โดยนำเสนอให้ลูกเล่นอย่างเป็นธรรมชาติ หรือถ้าลูกมีเกมที่เล่นอยู่แล้ว ก็ควรเข้าไปมีส่วนร่วมเรียนรู้และเล่นกับลูก เพื่อให้เด็กรู้สึกว่าพ่อแม่เข้าใจยอมรับ ไม่ต่อต้าน ไม่รู้สึกว่าสิ่งที่เขาทำนั้นผิดหรือไม่ดี
กำหนดเวลาและข้อตกลงในการเล่น พ่อแม่ควรพูดคุยทำข้อตกลงกับเด็กว่าสามารถเล่นเกมได้วันละกี่ชั่วโมง ภายใต้เงื่อนไข ต้องทำการบ้าน อ่านหนังสือทบทวนความรู้ รวมถึงความรับผิดชอบในงานบ้านจนเสร็จเรียบร้อย เป็นต้น
ส่งเสริมการเรียนรู้ให้ลูก โดยเฉพาะอย่างยิ่งความรู้เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ ทั้งในเรื่องของการใช้งานในโปรแกรมต่าง ๆ การเขียนโปรแกรม เพื่อขยายความขอบเขตความสนใจใฝ่รู้มากขึ้นกว่าการเล่นเกม เช่น พ่อแม่หลายมีควาสามารถในการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ สามารถสอนลูกเขียนโปรแกรมเพื่อเป็นการพัฒนาศักยภาพของลูกในการฝึกฝนจนเกิดเป็นอาชีพในอนาคตต่อไปได้ เป็นต้น
?เกม online? เป็นเหมือนดาบ 2 คม มีคุณอนันต์ โทษมหันต์ พ่อแม่ต้องรู้เท่าทันจึงจะสามารถนำพาลูกรอดพ้นภ้ยอันเนื่องจาก ?เกม online? ได้ ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้ปกครองทุกคน
ศ.ดร. เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์
นักวิชาการอาวุโส ศูนย์ศึกษาธุรกิจและรัฐบาล มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
kriengsak@kriengsak.com, http://www.kriengsak.com
แหล่งที่มาของภาพ : http://talkaboutsex.thaihealth.or.th/sites/default/files/imagecache/content_img/pic%20ลูกติดเกมส์.jpg